Gmina Przyłęk

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Haliny Mirosławskiej w Grabowie Nad Wisłą

Grabów nad Wisłą 57

26-704 Przyłęk

Dyrektor: Katarzyna Szymańska

tel. (048) 677-58-62

https://pspgrabow.szkolnastrona.pl/

Monografia szkoły

Pragnąc spisać dzieje Szkoły Podstawowej w Grabowie n/Wisłą, posłużę się kroniką szkoły napisaną przez byłego ucznia, a potem długoletniego dyrektora tej szkoły mgr Tadeusza Gołdę, wspomnieniami najstarszych mieszkańców wsi oraz cennymi uwagami p. Natalii Przepiórka byłej nauczycielki - polonistki tutejszej szkoły.

Z relacji seniorów wsi wynika, że przed rokiem 1914 nauczania zorganizowanego na naszym terenie nie było.

Nauczaniem zajmowali się przygodni nauczyciele, którzy narażając wolność osobistą starali się zaszczepić dzieciom chłopskim elementarne umiejętności czytania, pisania i rachunku pamięciowego.

Nauka odbywała się tylko zimą przy częstej zmianie miejsca, aby nie zwracać uwagi rosyjskich strażników.

Ludność Grabowa podobnie jak mieszkańcy wielu innych wsi zaboru rosyjskiego broniła się przed szkołą carską i nie wyrażała zgody na jej budowę. Sytuacja zmieniła się dopiero w czasie I wojny światowej. Okolica tutejsza przechodziła kilka razy z rąk do rąk walczących ze sobą wojsk.

Gdy front wojny przesunął się daleko na wschód, pojawili się pierwsi nauczyciele. Wynajęto izbę, powołano dozór szkolny. Najprawdopodobniej rozpoczęcie regularnych zajęć szkolnych przypada na lata 1916 /1917. Potwierdzają to szczątki zachowanych dokumentów szkolnych.

Pierwszym nauczycielem w Grabowie był Antoni Malina, który uczył dzieci w wynajętej izbie u Jana Rogali. Dzieci podzielone były na oddziały od I do IV. Nauka odbywała się na dwie zmiany. Wkrótce miejsce Antoniego Maliny zajął ex-żołnierz generała Józefa Dowbór- Muśnickiego niejaki Antoni Madera o pseudonimie Kalikst Sztolf, który tu w naszym rejonie ukrywał się przed Austriakami.

W latach 1918-22 uczył jeszcze inny nauczyciel, ale jego nazwiska nikt już nie pamięta.

W 1922 roku przybyła do Grabowa nauczycielka Halina Mirosławska, która wcześniej z pomocą inspektora szkolnego Sejmiku Powiatowego w Kozienicach Mariana Jagmina, właściciela niewielkiego majątku ziemskiego w pobliskim Ludwikowie, zakładała szkołę w Babinie.

Dla potrzeb szkolnych została wynajęta druga izba u Jana Makucha, która znajdowała się po sąsiedzku pierwszej. Tu odbywały się zajęcia szkolne. Poczynania p. Mirosławskiej wspierane były przez Józefa Gojnerta a następnie Juliana Niedzielskiego, który pracował w Grabowie do 1934 roku.

W 1930 roku p. Mirosławska kupuje z funduszu gminnego drewniany dwuizbowy domek od Szczepana Tworzowskiego i dobudowuje pokoik z kuchenką dla siebie.

W 1930 roku zostaje podniesiony stopień organizacyjny szkoły z „dwu” na „trzyklasówkę” Przyjęto nową nauczycielkę Bronisławę Szamańską.

Druga wojna światowa a następnie okupacja hitlerowska nie przerwały istnienia tutejszej szkoły. Nauka ograniczała się do rachunków, czytania i pisania. Zabroniona była nauka historii, geografii literatury. Jedyną dozwoloną literaturą było czasopismo „Stery". Pomimo takich ograniczeń okupacyjnych poziom nauczania w tutejszej szkole był wysoki tak o tym pisze p. Tadeusz Gołda „Tutejsi nauczyciele dokładali wiele starań by w zakresie programu matematyki, ćwiczeń w czytaniu, opowiadaniu i pisaniu ćwiczeń stylistycznych zrobić możliwie wszystko, co w tych warunkach było możliwe. Stąd też poziom nauczania był wysoki. Zawdzięczać to należy przede wszystkim ówczesnej kierowniczce szkoły – Halinie Boguchwale Piątkowskiej-Mirosławskiej, osobie już wtedy starszej, bardzo statecznej i poważanej, cieszącej się wielkim autorytetem zarówno wśród młodzieży jak i dorosłych".

Ta wybitna nauczycielka, troskliwa i serdeczna opiekunka żyje w pamięci ludzi, których uczyła i ich dzieci mimo upływu 60 lat jakie minęły od jej śmierci. Zmarła 20 października 1942 roku w wieku 48 lat i została pochowana na cmentarzu w Zwoleniu.

Jej następca Antoni Skwira uczący w szkole grabowskiej od 1940 roku starał się wychowywać dzieci w duchu narodowym, zaszczepiając w młodych umysłach właściwy kierunek myślenia.

Już w 1937 roku szkoła w Grabowie była szkołą 7-oddziałową, ale tylko z trzema nauczycielami. Nauka zatem odbywała się przez łączenie sąsiednich klas. Taką też została aż do 1949 roku. W latach 1945-47 uczyło w Grabowie tylko dwoje nauczycieli – kierownik Antoni Skwira i Anna Guzin.

Przedwojenny budynek szkoły został zniszczony podczas ofensywy w styczniu 1945 roku. Zajęcia odbywały się w dwóch izbach dworskiego pałacu.

Później władze gminne postarały się o barak poniemiecki. Został on postawiony na placu gminnym – obecny plac GS-u. Mieściły się w nim cztery sale lekcyjne, kancelaria oraz mieszkanie kierownika. W 1947 roku kierownikiem był przez dwa lata Stanisław Jagielski a po przejściu na stanowisko inspektora w Kozienicach jego miejsce zajął starszy i doświadczony nauczyciel Stanisław Wrotkowski. Funkcję kierownika pełnił tylko dwa lata w trudnych czasach stalinowskich (1949-53). Nie znajdując uznania aparatu partyjnego, został zdjęty ze stanowiska a jego stanowisko powierzono młodemu nauczycielowi Julianowi Kołaczowi, który przepracował 7 lat (1953-60). Ale szkoła to nie tylko dyrektorzy, lecz i nauczyciele,którzy dłużej lub krócej uczyli i wychowywali sporą  gromadkę wiejskiej dzieciarni. Byli to: Nazariusz Antoniak, Stanisław i Zofia Faustman, Tadeusz Plewicki, Irena Majczak, Regina Kosz, Danuta Lewicka, Tadeusz Mikulski, Krystyna Rusinek, Sabina Pastwa, Janina Giza, Zofia Gołda, Maria Gazdur- Kamionka, Czesław Kamionka, Irena Lipińska, Kazimiera Łyszc, Szulowski i inni.

Liczba uczniów utrzymywała się w granicach od 115 do 180 przy obsadzie czterech nauczycieli.

W 1956 roku dzięki staraniom kierownika szkoły Juliana Kołacza i miejscowego społeczeństwa przystąpiono do budowy murowanego budynku szkolnego. Nim przystąpiono do budowy nie obyło się bez starć między wioskami o lokalizację. Ostatecznie zwyciężył Grabów, ale kosztem minimalizacji budynku szkolnego – na potrzeby 114 uczniów.

W momencie oddania go do użytku (1958 r.) było już 136 uczniów i z każdym rokiem ich przybywało. W 1961 r. pobierało naukę 200 uczniów przy obsadzie pięciu nauczycieli. Do poprawy szczupłego stanu lokalowego szkoły trzeba było szukać jakiegoś sposobu. Z biblioteki zrobiono piątą salę lekcyjną, a pokój nauczycielski połączono z kancelarią kierownika.

W 1960 r. odszedł budowniczy szkoły p. Julian Kołacz. Na jego miejsce przyszła Aleksandra Wróbel. Zmieniła się również obsada nauczycielska. Przyszły nowe osoby: Janina Warchoł, Tadeusz Sobieszek, Zuzanna Sokalska – Papiewska, Krystyna Leśniewska i Henryka Grześkiewicz.

Jak pisze p. Gołda w kronice szkoły: „w latach 1961 – 64 szkoła w Grabowie należała do najlepszych w powiecie zwoleńskim pod względem obsady, a młodzież osiągała najniższy procent drugoroczności (2, 6 %)

Młodzież osiągała najwyższe lokaty w organizowanych przez powiat konkursach i zawodach. Nauczyciele organizowali się w pracy społecznej na rzecz środowiska, byli radnymi, obsługiwali zebrania wiejskie i szkoleniowe. Działały drużyna harcerska i zuchowa, p. Aleksandra Wróbel prowadziła zespół muzyczny. Tutejsza młodzież osiągała niezłe wyniki w sporcie, szczególnie drużyna chłopięca w piłce ręcznej”. W 1965 r. nastąpiła poważna zmiana w obsadzie nauczycielskiej. Z dawnego grona została tylko p. Janina Warchoł. Przybyli: p. Zofia i Tadeusz Gołdowie, Czesław Majewski, Józefa Markowska, Rozalia Rumińska – Tyburska, a rok później Natalia Tomczak–Przepiórka. Większość miała długoletnie doświadczenie pedagogiczne i metodyczne w poszczególnych przedmiotach.

W latach 1963 – 67 przy szkole podstawowej istniała Szkoła Przysposobienia Rolniczego, z której wielu absolwentów kontynuowało naukę w Technikum Rolniczym w Zwoleniu.

W roku szkolnym 1966 / 67 Szkoła Podstawowa w Grabowie miała 217 uczniów, dwie klasy S.P.R. i ok. 20 osób uczęszczało na zajęcia podstawowej szkoły wieczorowej dla dorosłych.

Budynek „pękał w szwach". Za mało było sal lekcyjnych. Nie było miejsca na urządzanie sal przedmiotowych. Duży korytarz w czasie przerw spełniał rolę sali rekreacyjnej, sali gimnastycznej podczas zajęć w-f i sali koncertowo – teatralnej dla okolicznościowych akademii, występów i zabaw.

Co roku większość absolwentów klas ósmych kontynuowała naukę w pełnych szkołach średnich. I taką tradycje utrzymują nasi uczniowie do dzisiaj.

W 1973 r. następuje reforma administracyjna kraju, Grabów traci na znaczeniu na rzecz wsi Przyłęk. Odchodzi dyr. Tadeusz Gołda, został mianowany dyrektorem LO w Zwoleniu. Na jego miejsce przychodzi do Grabowa nowy dyrektor Franciszek Wieczorek, który porządkuje obejście szkoły i urządza nowe boisko szkolne. To dzięki jego staraniom w latach 1980 – 83 przy pomocy ówczesnego Kuratora Oświaty w Radomiu śp. Mieczysława Janika oraz naczelnika Gminy w Przyłęku Tadeusz Kochankadobudowano piętra na skrzydłach bocznych budynku, skanalizowano i założono C.O.  W 1985 r. obok szkoły stanął dom nauczyciela, który oddano do użytku sześciu rodzinom. Dawne mieszkania nauczycielskie przebudowano na dwie sale lekcyjne, bibliotekę, pokój nauczycielski i harcówkę. Każda klasa miała własną salę, która pełniła również rolę pracowni przedmiotowej. Niestety nie udało się wówczas zrealizować panu Wieczorkowi budowy sali gimnastycznej. Była i jest ona bardzo potrzebna. Sport w naszej szkole ma chlubne i długie tradycje. Była już nawet sporządzona dokumentacja budowy. Szkołę podstawowa w Grabowie ominęły reformy administracyjne. Zawsze była odpowiednia liczba dzieci (150-160). Nigdy nie obniżono stopnia organizacyjnego, klasy liczyły od 12-28 uczniów. Sam Grabów „starzał się", dzieci ubywało, szkołę zasilały takie miejscowości jak: Michalin, Szczęście, Ługi, Celestynów, Zielonka Nowa i zachodnia część Zielonki Starej.

Zmienia się skład grona pedagogicznego. W 1974 odchodzi p. W. Nowak, w 1978 r. p. J. Markowska a na ich miejsce przybywają nowi nauczyciele. W 1978 roku państwo Zofia i Stanisław Łuczyńscy, w 1979 r. p. Alina Bednarczyk, w 1982r. p. Jadwiga Nita-Czerniak, w 1983 r. p. Krystyna Sułek (była uczennica szkoły), w 1986 r. p.  Janina Pożoga, w 1994 r. p. Lech Pożoga a w 1997r. p.  Barbara Koniarz. 

Lata 1975/90 to lata rozkwitu szkoły.  Budynek zmodernizowany i odnowiony, wykształcone grono, wspaniała atmosfera pracy, liczne zdolne roczniki młodzieży, ogromne poświęcenie dyrektora i nauczycieli, przynosiło efekty.

Uczniowie brali udział w olimpiadach przedmiotowych. Mięliśmy kilku olimpijczyków na szczeblu wojewódzkim, głównie z języka polskiego, matematyki i języka rosyjskiego. Wymienię tu: Jolantę Morawską, Edytę Majewską, Krzysztofa Szarpaka, Annę Skrzypek, Monikę Solecką, Rafała Wójcika, Justynę Sułek, Hannę Potucha, Aleksandrę Łuczyńską, Majkę Drążyk i Agnieszkę Wieczorek. Obecnie są to nauczyciele, informatycy, ekonomiści. Często wracają do nas na praktyki. W szkole prężnie działała drożyna zuchowa pod opieką p. Zofii Łuczyńskiej i harcerska prowadzona przez p. N. Przepiórka. Wraz z przybyciem w 1992 r. Bogumiły Trzaskowskiej–Chołuj szkoła zaczęła rozbrzmiewać muzyką i śpiewem. wielu uczniów pobierało lekcje muzyki, a potem uświetniało uroczystości szkolne.

Organizowane były kursy tańca towarzyskiego i samoobrony. Uczniowie chętnie uczestniczyli w tych zajęciach.

Zmieniło się również otoczenie szkoły. Dzięki zaangażowaniu dyrektora p. F. Wieczorka i p. J. Czerniak wytyczone zostały nowe alejki i kwietniki, zasadzono mnóstwo ozdobnych krzewów. W 1993 r. po chorobie uniemożliwiającą mu dalszą pracę odchodzi na emeryturę p. F. Wieczorek. Przez rok (1992) stanowisko dyrektora piastowała p. W. Wieczorek, a od 1993 do 1998 na stanowisko to powołano p. S. Łuczyńskiego. Rodzi się pomysł nadania szkole imienia, wśród wielu propozycji na patrona szkoły pojawia się nazwisko długoletniej dyrektorki p. Haliny Mirosławskiej. Propozycję popierają wszystkie organy szkoły, zawiązuje się Komitet Organizacyjny w którym pierwszoplanowe role odgrywają p. N. Przepiórka, dyr. S. Łuczyński i przewodniczący komitetu p. Andrzej Maj. Rada Gminy w Przyłęku podejmuje stosowną uchwałę i w dniu 1 września 1997 r. wielkie święto. Szkoła Podstawowa w Grabowie otrzymuje imię Haliny Boguchwały Mirosławskie. Społeczność lokalna funduje sztandar, a na budynku szkoły w 80 – lecie jej powstania byli uczniowie tablicę pamiątkową, która została wmurowana na frontowej ścianie szkoły. Na uroczystości było mnóstwo gości: dawni uczniowie, dyrektorzy, nauczyciele, społeczność wiejska oraz przedstawiciele władz samorządowych i wojewódzkich. Za zebrane fundusze ufundowano płytę nagrobną. Grób patronki otoczony jest stałą opieką przez jej uczniów ich dzieci i młodzież nasze szkoły.

Zmienia się grono nauczycielskie. W 1993 r.na emeryturę odchodzi długoletnia nauczycielka – matematyk p. R. Tyburska, w 1998 pani Natalia Przepiórka i Stanisław Łuczyński, w 1999r. H. Grzybowska i W. Wieczorek a rok później p. Zofia Łuczyńska, w 2000 r. p. Janina Pożoga, a w 2001 p. Barbara Koniarz.

Nowym dyrektorem zostaje p. Lech Pożoga wygrywając konkurs w 1998 roku.

Wraz z nim przybywają nowi nauczyciele. Są to; Elżbieta Kałkowska - 1998, Renata Pożoga – 1999, Bożena Wolszczak – 2000, Bożena Potucha – 2000, Wioletta Mazur i Sabina Budniak - 2001.

Mimo bardzo trudnej sytuacji w oświacie nasza szkoła ma się dobrze W wyniku reformy systemu nauczania w 1999 roku zmienia się stopień organizacyjny szkoły na sześcioklasową. Po nadaniu imienia zmieniła się również nazwa szkoły. Obecnie to Publiczna Szkoła Podstawowa im. Haliny Mirosławskiej w Grabowie nad Wisłą.

Mamy ponad 150 uczniów, klasy liczą od 15 do 28 uczniów. Zajęcia odbywają się w ośmiu salach lekcyjnych. Sale te ostatnio zostały odnowione i przystosowane do mniejszych uczniów i innej roli Utworzono klasę zerową, 4-klasy młodsze, pracownię polonistyczną, matematyczną i informatyczną. Dzięki uporowi pana dyrektora i pomocy finansowej Rady Rodziców   posiadamy już siedem komputerów, na których lekcje informatyki mają dzieci z klas 1- 6. W latach 1998 – 2000 przy znaczącym udziale pracowników sezonowych zmodernizowano kuchnię szkolną i szatnię. Na wniosek dyrektora przy wsparciu Rady Gminy w Przyłęku zmodernizowano kotłownię, zastępując stare piece węglowe nowoczesnym ogrzewaniem olejowym. W roku 2001 wyremontowano schody i taras przed szkołą oraz położono nową elewację szatni.

Nauczyciele ciągle aktualizują swoją wiedzę. Na studiach podyplomowych studiują lub studiowały: R. Marzęda, J. Czerniak, W. Mazur, B. Potucha, S. Budniak, Pani B. Chołuj zdobywa uprawnienia do nauczania języka angielskiego w Kolegium Języków Obcych, inni podnoszą swoje kwalifikacje na kursach kwalifikacyjnych: Panie R. Pożoga, B. Wolszczak i R. Marzęda ukończyły kurs komputerowy a K. Sułek kurs doskonalący z nauczania początkowego. Uczniowie pod kierunkiem nauczycieli osiągają dobre wyniki w sporcie, zwłaszcza w tenisie stołowym oraz biorą licznie udział w konkursach plastycznych i recytatorskich. Absolwenci kontynuują naukę w zaprzyjaźnionych z naszą szkołą Gimnazjach w Wólce Zamojskiej i w Zwoleniu.